NorDaNor | EIZIE

Santiago Onaindia

Amoroto, 1909 / Euba, 1996

EIZIEko ohorezko bazkide

Fraide karmeldarra zen, idazle oparoa eta argitaratzaile eta itzultzaile lanetan oso ezaguna. Bizkaiera eta gipuzkera erabili zituen idazlanetan, eta prosaz nahiz bertsoz idatzi eta itzuli zuen. EIZIEk ohorezko bazkide izendatu zuen 1991ean, eta�Itzulpen Antologia I liburuan jaso zuen haren itzulpen bat, Rabindranath Tagoreren The Crescent Moon poemarena:�Illargi barria.

Euskal idazlerik emankorrenetakoa izan zen, eta era askotako gaiak landu zituen. Azpimarratzekoak dira haren ikerketa literarioak, eta baita literaturan, prosan nahiz olerkian egindako sortze-lana ere. Baina ezin dira aipatu gabe utzi haren bi jarduera: Santi Onaindia besteen lanak argitaratzen eta zabaltzen saiatu zen eta itzulpen literario asko argitaratu zituen. Haren lanak askorentzat iturri garrantzitsu bihurtu ziren.

Horrez gain, 45 bat idazleren lan literarioak, olerkarienak bereziki, itzuli zituen euskarara. Guztien artean hauek aipa genitzake: Homero, Virgilio, Horazio, Dante, Teresa Avilakoa, Teresa Lisieux-koa, Evgu�ni Evtuchenko, Gabriela Mistral, Rabindranath Tagore etab. Horacioren idazlanak Horati'ren odak izenburupean argitaratu ziren lehendabizi Egan aldizkarian, 1955, 1956, 1957 urteetan, eta Olertin geroago. 1963an Tagoreren Iru poema eta Teresa Avilakoaren "Camino de perfecci�n", On-bidea, itzuli zituen, Lino Akesolorekin lankidetzan, eta 1966an, aldiz, Ibi�agabeitiarekin batera, Bergili’ren Idazlanak osorik izeneko Virgilioren idazlan guztiak. 1968an itzultzaile ziharduen eta Francisco Abrisketaren ardura zen Kolonbiar olerki txorta euzkeraz (Parnaso colombiano) argitalpena zuzendu zuen.

Bestelako itzulpen asko ere egin zituen: liturgiakoak, ikastoletarako testuak eta baita beste batzuk ere.

Itzulpenetan testu originalari leial-leial izateko araua ez zuela beti ongi bete egotzi diote. Eskuz egindako zirriborrorik gabe, zuzenean makinaz idazteko ohitura zuen. Hala ere, estilo dotoreari beti eutsi ohi zion. Olerkaria zen, hitzaren maisua, eta hori edozein idazkitan nabari zitzaion.

Era guztietako gaiak landu zituen: erlijioa, literatura, gizarteak, zientziak… Hizkuntza eta kultura guztiz ezberdinetara hurbildu zen, batez ere itzulpenen bidez, eta horretan aipagarriena kultura klasikoa izan daiteke. Bere lanetan zehaztasunari baino areago euskara eta euskal kultura zabaltzeari begiratu zion, literatura unibertsaleko obrak euskaraz eskaintzeari.

A. Ibinagabeitiak Egan aldizkarian honela deskribatu zuen Santi Onaindiaren lana:

“Gure hizkuntzak, askok uste ez duten arren, bere olerki-harrobia ere badu. Harrobi sakon eta aberats horretaz jakin nahiko lukeenak, har beza eskuetan Aita Onaindiaren lana. Bertan mota guztietako olerki, bertso, poema, hizkuntzarik ikaragarrienen aurrean inolako lotsarik gabe ezarri daitezkeen olerki liluragarriak aurki ditzakegu. Aspalditik bi edo hiru idazlek ehun olerkirik ederrenak biltzeko asmoa zuten. Onaindiak "hordago" edo erronka polita aurkeztu die ehun olerki besterik biltzeko gai izan ez diren horiei... Bakoitzak geure lehentasunak eta gustuak ditugu, eta Onaindiak bereak. Horregatik ez da erraza olerkirik hoberenak beti hautatu dituen edo ez dituen esatea. […] Dena dela, A. Onaindiak ikaragarrizko eta oso beharrezkoa zen lana egin du.”

Loturak�
Bidegileak �
Au�amendi Eusko Entziklopedia
Itzulpenak .pdf formatuan�(Euskerazaleak)

2014-08-07

liburuak

literatura
haur eta gazte literatura

Jainko antzerkia. Infernua Dante Alighieri (2001) [it - eu]

jatorrizkoaren titulua: Divina Commedia Inferno
testu mota: Poesia
jatorrizkoaren argitaratze urtea: 1304
argitaletxea: Hiria
argitaratze lekua: Donostia
jatorrizkoaren herrialdea: Italia

Itzulpen antologia I Biblia ; Casona, Alejandro ; Cervantes Saavedra, Miguel de ; Joan Gurutzekoa ; Diputaci�n Foral del Se�or�o de Vizcaya ; Fagoaga, Isidoro ; Tagore, Rabindranath (1996) [ - eu]

testu mota: Literatura
argitaletxea: EIZIE
argitaratze lekua: Donostia
beste itzultzailea(k): Jon Etxaide, Pedro Berrondo, Jaime Kerexeta, Lino Akesolo, Eusebio Erkiaga, Xabier Iratzeder, Maria Dolores Agirre