Gipuzkoar idazle eta itzultzaile honek Zeruko Argia aldizkarian argitaratu zituen artikulurik aipagarrienak, eta itzulpenei dagokienez, Jose Luis Muñoyerroren obren itzulpenak dira aipagarrienak. Bestalde, Gipuzkoako Argazkilari Elkarteko aldizkarian hainbat itzulpen egin zituen.

EIZIEren Itzulpen Antologia II libururako Maritxu Urretak propio ekarri zuen ingelesetik euskarara, 82 urte zituela, Alice Duer Miller estatubatuarraren poema luze bat: The White Cliffs, berak Itsas-malda zuriak bilakatu zuena. Bere hitzetan, «Jorge VI. Ingalaterrako erregeari gehien gustatzen zitzaion poema» zen hura.

Ikastea oso atsegin zitzaion, batez ere, hizkuntzak ikastea. Umetan ekin zion frantsesa ikasteari, eta ingelesa ere ikasi zuen ikastetxean. Hamabi urte zituenerako, astero jasotzen zuen etxean La Semaine de Suzette gaztetxoentzako aldizkaria, eta haren bitartez hobetu zuen frantsesa. Ingelesa hobetze aldera, 19 urte zituela garai hartan nahiko ezohikoa zen bidaia egin zuen Maritxu Urretak, hainbat hilabetetako egonaldia burutu baitzuen, bakarrik, Ingalaterrako Folkestone hirian. Gerora, alemana eta italiera ere ikasi zituen. Besteak beste, hizkuntza horietan idatzitako liburuak jatorrizko bertsioan irakurri ahal izateko. Gerra zibilean, Gipuzkoa erori zenean, ihes egin behar izan zuen familia osoak. Lehenik Bizkaiko kostaldera eta Iparraldera gero.

Gerora, Maria Dolores Agirreren euskara-klaseetara joaten hasi zen. Euskara etxean jaso bazuen ere, landu egin nahi baitzuen. Halaxe hobetu zuen euskara, eta halaxe ikasi zuen ahozkoa paperera eramaten. Gerora miresmenez aipatzen zuen Maria Dolores Agirreri ikasitakoa Jose Luis Muñoyerro adiskidearen lan bat euskaratzeko erabili zuen 1960an: Itxaropena argitaletxeak Kuliska Sortan argitara emandako Lartaun eguzki-semea itzultzeko, alegia. Hurrengo itzulpen-lana Muñoyerrok 1967an argitaratutako En la luna también se habla vascuence izan zen, Maria Dolores Agirrerekin batera Ilargian ere euskeraz izenburupean kaleratu zuena. Josu Zabaletak liburu bitxi hura 60ko hamarkadan dezente zabaldu zen joera baten lekuko modura aipatu zuen Espainiako Estatuko Hizkuntzen Arteko Literatur Itzulpenari buruzko Jardunaldietan: euskal gaiei buruzko gaztelaniazko literatura euskarara itzultzearen aldeko joerarena, hain zuzen, hizkuntza bietako bertsioak aldi berean argitara zitezen.

1976 urtean Gipuzkoako Argazkilari Elkarteko aldizkariko editorialak euskaratzen hasi zen eta, hutsik egin gabe, zintzo-zintzo, bere beste zaletasun handietako batekin zerikusi zuzena zuen lanari eutsi zion idazmakina baztertu zuen arte.

Loturak

• Irakastea baino ikastea nahiago zuen bizizalea (Argia, 2018-09-02)
• Bidegileak
• In memoriam
• Wikipedia

2020-12-30